Hoa xoan loài hoa quen thuộc tại các vùng quê Việt Nam. Đặc biệt là những thế hệ trước đây. Còn được biết đến với các tên gọi khác là hoa sầu đông hay hoa thầu đâu… Bởi đặc tính thích nghi với màu đông lạnh giá ở miền Bắc.

Giới thiệu về cây hoa xoan

Cây xoan, xoan ta, xoan nhà, xoan trắng, sầu đông, thầu đâu là những cái tên khác của loài cây này. Đay là loài cây thân gỗ có nguồn gốc từ Ấn Độ, miền nam Trung Quốc và Úc.

Cây xoan đã được du nhập vào Việt Nam trong nhiều năm về trước. Chúng phát triển mạnh mẽ nhờ đặc tính thích nghi, cũng như sinh trưởng phát triển dễ dàng. Hạt rơi xuống đất là có thể tự mọc lên một cách tự nhiên.

Cây xoan trưởng thành cao từ 7 đến 12 m. Lá xoan dài khoảng 15 cm, mọc so le. Cuống lá dài với 2 hoặc ba nhánh lá phức mọc đố. Các lá chét có màu lục sẫm ở mặt trên và xanh nhạt hơn ở mặt dưới. Mép lá có khía răng cưa.

Quả xoan là loại quả hạch, vỏ khi chín có màu vàng nhạt, không rụng ngay mà giữ trên cành suốt mùa đông. Quả sẽ dần dần chuyển sang màu trắng.

Tháng ba nhớ hoa xoan, nhớ về những ngày thơ bé

Hoa xoan có màu trắng tía nhạt hoặc tím hoa cà, là loại hoa có năm cánh, cánh hoa nhỏ, mùi thơm và mọc thành chùm. Thời gian nở của hoa xoan là vào khoảng tháng 3.

Những chùm hoa xoan tím nhạt khoe mình trong thời tiết sang xuân với những hạt mưa bay bay. Thoát khỏi những ngày lạnh giá khi cây phải nghiêng mình trút hồn qua lá để chống chọi với mùa đông. Cành xoan khẳng khiu trơ trụi giữa trời xám ngắt.

Chỉ cần nắng ấm ùa đến, từ những cành cây ngỡ đã khô khốc kia, những chồi non xanh lại nhú ra. Và dăm ba bữa, đã thấy hoa xoan vươn mình bung nở tím cả một trời thương nhớ.

Trong bài “mùa hoa xoan nở”, nhà thơ Xuân Quỳnh đã miêu tả:

“Tháng ba về xuân dần hơn một nửa

Ngõ nhà mình tim tím những nhành xoan

Cơn mưa phùn chiều dạo qua ngang cửa

Gió đu cành, hoa tím rụng đầy sân

Hoa xoan tàn, mùa xuân tàn rồi đó

Xưa, mười lăm em đã biết điệu đàng

Nhặt cánh hoa em cài lên mái tóc

Vườn nhà bên anh liếc mắt… nhìn sang”